Türkiye Coğrafyası

Türkiye’den başka ülkelere, başka ülkelerden Türkiye’ye yapılan göçlerdir. Cumhuriyet sonrasında Lozan Antlaşması gereğince nüfus mübadelesi ile ülkemizdeki Rumların bir bölümü Yunanistan’a göç etmiştir. Ülkemizden dışarıya yapılan göçler daha çok işçi göçleridir. 1960 sonrasında başta Batı Avrupa ülkeleri olmak üzere, iş imkanlarının olduğu ülkelere göç edilmiştir (Fotoğraf 8.9). Günümüzde ülkemizden yurt …

Türkiye’de iç göç, daha çok kırsal yerleşmelerden kentlere doğru olur. Kırsal yerleşmelerde hızlı nüfus artışı ve iş imkânlarının kısıtlı olması, nüfusun sanayi ve hizmet sektörünün geliştiği kentlere göç etmesine neden olmuştur. Ülkemizde iç göç yaşanmasında işsizlik dışında; tarımda makine kullanımının yaygınlaşması, tarım alanlarının miras yolu ile bölünmesi, eğitim ve sağlık …

Bireylerin veya toplulukların doğal, siyasi, sosyal veya ekonomik nedenlerle yer değiştirmesi göç olarak adlandırılır. Ülkemizde deprem, sel, heyelan, erozyon gibi doğal nedenlerle insanlar yaşadıkları yerleri değiştirmiştir. Yurt dışında yaşayan Türk nüfusun baskı görmesi gibi siyasi nedenlerle ve nüfus mübadelesiyle yurt dışından ülkemize göç yaşanmıştır. Göç yaşanmasında geçim sıkıntısı ve işsizlik …

Türkiye’de nüfus artışını etkileyen temel faktör doğal nüfus artışıdır. Doğumlarla ölümler arasındaki farka doğal nüfus artışı adı verilir. Türkiye’nin doğal nüfus artışı incelendiğinde özellikle 1950’lerden itibaren ölüm oranlarında, 1960’lardan itibaren ise doğum oranlarında düşüş görülmektedir. Tüm sayım yıllarında doğum oranları ölüm oranlarından fazla olmuştur (Grafik 8.7). Ölüm oranlarındaki hızlı azalma …

Nüfustaki değişim, ülke sınırının değişimi yanında, nüfus artışı üzerinde rol oynayan doğum ve ölüm oranları ile göçlere bağlı olarak gerçekleşir. Cumhuriyet tarihi boyunca ülkemiz nüfusu sürekli olarak artmıştır. 1927’de 13,6 milyon olan nüfus 2016 yılı itibariyle 5,8 kat artmış 79,8 milyona ulaşmıştır. Nüfus artış hızı ise bazı dönemlerde yavaş, bazı …

Türkiye genç nüfus oranı fazla olan, nüfusu artan ancak son yıllarda nüfus artış hızı düşen bir ülkedir. Kentleşme oranının yüksek olması da ülkemizin nüfus özellikleri arasındadır. Kentleşme oranının yükselmesinde kırdan kente iç göç yaşanması etkili olmuştur. Ülkemizde eğitim düzeyi giderek yükselmektedir. Türkiye’de km² ye 104 kişi düşmektedir. Ancak nüfus ülkemizde …

Ülkelerin sosyo-ekonomik durumu ve gelişmişlik düzeyi üzerinde eğitimin özel bir önemi vardır. Başta okuma yazma oranları olmak üzere, ilkokuldan en üst eğitim kademelerine kadar alınan eğitim, nüfusun eğitim durumu içinde değerlendirilir. Türkiye’de 1935 yılında 6 yaş ve üstü nüfus dikkate alındığında nüfusumuzun %19’u okur yazarken 2016’da bu oran %96,2’ye yükselmiştir …

Çalışma çağındaki nüfus dilimi içinde bulunan ve belirli bir işi olan nüfus “çalışan nüfus” veya “aktif nüfus” olarak nitelenir. Ülkelerin gelişmişlik ölçütlerinden biri de toplam nüfus içindeki aktif nüfus oranı ve aktif nüfusun ekonomik faaliyet kollarına göre dağılımıdır. Bu konuda belirleyici olan faaliyet kolları tarım (birincil), sanayi (ikincil) ve hizmet …

Nüfus sayımlarından elde edilen bilgilerden biri de nüfusun cinsiyete göre dağılımıdır. Nüfusun cinsiyet durumu, bir ülkedeki kadın ve erkek nüfus oranını ifade eder. Nüfusun cinsiyet özelliği, sosyal ve ekonomik durum ile göç açısından önemli göstergelerden biridir. Siyasi ve ekonomik nedenlerle kadın erkek nüfusundaki oransal denge bozulabilir. Örneğin I. Dünya Savaşı …

Ülkelerin sosyal ve ekonomik gelişmişlik düzeyinde nüfus miktarından daha çok nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı etkilidir. Ülke içinde ekonomiye katkı sağlayan çalışma çağındaki nüfustur. İş, eğitim, sağlık vb. ihtiyaçların belirlenmesinde ve geleceğe yönelik planlamanın yapılabilmesinde nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı belirleyici olur. Nüfusun yaş guruplarına göre dağılımını incelemenin en kolay …