Doğal Sistemler

4,54 milyar yaşında olduğu kabul edilen yerküre, oluştuğu günden günümüze sürekli bir değişim göstermiştir. Hava, su, toprak ve canlılardan oluşan doğal sistemler de yerküre ile birlikte sürekli bir değişime uğramıştır. İklim koşullarında yerkürenin oluşmasından günümüze sürekli değişim olmuştur. IV. Jeolojik Dönem olan Kuaterner’de kuzey yarım kürenin büyük bir kısmı buzulların …

İnsan ve doğa sürekli etkileşim halindedir. İlk insanlar uzun bir süre doğal sistemin işleyişine bağımlı bir yaşam sürdürmüşlerdir. Daha sonra yeryüzü ve doğal sistemlerin işleyişini tanıdıkça doğaya müdahale etmeye başlamışlardır. İnsanın doğaya müdahalesi tarımsal üretimle başlar. Tarımın keşfedilmesine bağlı olarak insanlar, topraktaki bitkileri söküp toprağı sürerek ihtiyaç duydukları bitkileri yetiştirmeye …

a. Akarsu Taşkınları Akarsuyun debisinin yükselmesiyle birlikte yatağından taşarak çevresini sular altında bırakmasıyla sel olayı meydana gelir. Akarsu taşkını olarak da adlandırılan bu olay aşırı yağışlar ve ani kar erimeleri gibi doğal nedenlerle gerçekleşebilir. Bazı taşkınların oluşumunda ise insanların payı büyüktür. Akarsu yataklarına çeşitli maddelerin doldurulması, yerleşim birimi kurulması, kanallar …

Jeolojik ve jeomorfolojik karakterli olaylar, kaynağını yer kabuğundan veya yerin derinliklerinden alarak gelişen olaylardır. Bu olaylardan olan deprem, volkanizma, tsunami ve kütle hareketleri yeryüzünde çok büyük yıkımlara, can ve mal kayıplarına neden oluyorsa ekstrem özellik kazanırlar. Örneğin heyelan afete neden olan bir olaydır. Ancak yerleşim yeri olmayan, orman örtüsünden yoksun …

a. Sıcaklıkta Ekstrem Durumlar (Aşırı sıcaklar, Aşırı soğuklar) İklim elemanlarından olan sıcaklığın doğal sistemler içinde çok önemli bir yeri bulunmaktadır. Bitkiler ve diğer canlıların yaşam koşulları, kayaçların ufalanması ve toprak oluşumu sıcaklık koşullarından doğrudan etkilenirler. Sıcaklığın çok yüksek ve çok düşük olduğu yerler yaşamaya elverişli olmayan alanlardır. Bu bölgeler aynı …

Hemen hemen her gün çeşitli basın yayın organlarında dünyanın değişik yerlerinde yaşanan olağan dışı doğa olaylarıyla ilgili haberlere rastlamak mümkündür. Herhangi bir doğa olayının aşırı ya da sıra dışı ölçülerde gerçekleşmesi ekstrem olaylar olarak adlandırılmaktadır. Ekstrem olaylar, bir yerde o güne kadar görülmeyen veya nadiren görülen doğa olaylarıdır. Yeryüzünde yaşanan …

Türkiye, eski dünya karaları olarak bilinen Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının birbirine en yakın oldukları alanda bulunmaktadır (Harita 6.2). Bu konumundan dolayı tarih boyunca önemli ticaret yolları Türkiye’den geçmiştir. Günümüzde de Avrupa ile Asya arasındaki kara ve demir yollarının önemli bir kısmı ülkemizden geçmektedir. Türkiye, 814.578 km2 lik alanı ile …

Türkiye Kuzey Yarım Küre’nin orta kuşağında yer almaktadır (Harita 6.1). Ülkemizin en kuzeyinde yer alan Sinop ilindeki İnce Burun, 42° kuzey paralelinin geçtiği yere yakındır (42° 5΄ 43΄΄ kuzey). Türkiye’nin en güneyi ise Hatay’ın Topraktutan köyüdür. Burası 36° kuzey paraleline yakındır (35° 49΄ 10΄΄ kuzey). Buna göre Türkiye Kuzey Yarım …

Tarihte yeryüzünün büyük bir kısmını etkileyen göç hareketleri gerçekleşmiştir. Bu göç hareketlerinin başlıcaları Türklerin Orta Asya’dan göçü, Kavimler Göçü ve Yeni Dünya’ya göçlerdir. 1. Türklerin Orta Asya’dan Göçü ve Kavimler Göçü Türklerin Orta Asya’da yaşadığı yerlerde kuraklık hâkimdi. Hayvancılıkla uğraşan Türkler ise göçebe yaşıyorlardı. Bu koşullarda hayvanlarına otlaklar bulmak, bu …

Nüfus, belirli bir zamanda ve sınırları belirli bir alanda yaşayan insan sayısıdır. Ülkelerin yönetimi bakımından gerek üretim gerek askerî güç için gerekli olan insan sayısı ancak nüfus sayımlarıyla (Fotoğraf 3.1) tespit edilebilmektedir. Nüfusun miktarı kadar nüfusun özellikleri de ülke yönetimi bakımından önem taşımaktadır. Bu nedenle nüfus sayımlarında nüfusun cinsiyet, yaş, …